Monako ma największą liczbę policjantów przypadających na jednego mieszkańca na świecie, jak i na obszar. W Monako ledwo można przejść przez bez wiedzy władz, ponieważ kamery przemysłowe tak są tak wszechobecne jak supersamochody w Monako. Jeśli zdarzy ci się zrobić coś nielegalnego, możesz wylądować Maison d’Arret w Monako – więzieniu z widokiem za miliony dolarów.

Maison d’Arrêt znajduje się wzdłuż skalistych klifów w Monako, które wychodzą na Morze Liguryjskie (część Morza Śródziemnego między Włochami a Korsyką). To oznacza, że więźniowie osadzeni w celach z widokiem na południowy wschód spoglądają na spokojne, ciemnoniebieskie wody morza – widoki, za które inni wokół płacą dziesiątki milionów dolarów. I nie jest tak, że więzienie zostało wyrzucone do jakiegoś zapomnianego zakątka Monako.

Dyskretny budynek, który znajduje się zaledwie rzut kamieniem od Pałacu Książęcego, podobno, pomimo widoków, daleki jest od luksusu. Więzienie jest w większości zlokalizowane pod ziemią, z małymi ciemnymi przejściami, brakiem naturalnego światła, dużą wilgotnością i minimalnymi przestrzeniami rekreacyjnymi dla więźniów. Podobno przestrzeń spacerowa w więzieniu jest prawdopodobnie jedną z najmniejszych na świecie.

Na terenie kompleksu więziennego znajdują się cztery bloki więzienne: jeden dla kobiet (od strony morza), jeden dla nieletnich i dwa dla mężczyzn (jeden dla obywateli i rezydentów Monako i jeden dla tych, którzy mieszkają gdzie indziej… cele dla mężczyzn zza granicy nie są wygodne); kaplica, dziedziniec więzienny, kuchnia, siłownia, siłownia, trzy pralnie biblioteka z pracownią komputerową.

Więźniowie są chronieni przed wszelkimi formami przemocy, a bójki unika się poprzez oddzielanie niektórych więźniów. Stan zdrowia osadzonych jest monitorowany badaniami lekarskimi 24 godziny po ich przybyciu. Gabinet składa się z trzech pielęgniarek, lekarza trzy razy w tygodniu, dentysty co dwa tygodnie, psychologa dwa razy w tygodniu, psychiatry raz w tygodniu. Istnieje 5 sal widzeń i nie ma barier oddzielających osadzonych od odwiedzających (poza okresami pandemii COVID). Większość cel wyposażona jest w telewizor, lodówkę i klimatyzację. Więźniowie otrzymują również wynagrodzenie za prace dorywcze w więzieniu, w tym malowanie lub drobne naprawy.

Więźniowie (mieszkańcy Monako) są dobrze traktowani. Podaje się im na przykład do jedzenia makaron ze stekiem z antrykotu oraz bruschettę z pomidorem i serem Emmental. Mają dostęp do fryzjerów i dentystów, siłowni i pokoju gier, gdzie mogą grać w ping ponga.

Powody, dla których osadzeni przybywają do Maison d’Arrêt, różnią się: od kradzieży (30%) do przestępstw finansowych (20%). Mówi się nawet, że osoba uznana za winną publicznego kopnięcia kota na ulicy może wylądować w Maison d’Arrêt na miesiąc.

Historia więzienia w Monako

Chociaż niewiele jest dostępnych informacji na temat więzień Monako przed 1789 r., jest prawdopodobne, że znajdowały się one bezpośrednio w Pałacu Książęcym.

W 1792 r. związane z Francją Księstwo było zaangażowane w spory na wszystkich frontach i musiało przyjmować jeńców wojennych. Oficjalny zapis datowany na 4 rok Ventose VIII Republiki Francuskiej (23 lutego 1800 r.) wydany przez dowódcę wojskowego Monako wskazuje na opłakany stan sześciu apartamentów w Pałacu, które służyły jako więzienie.

Rodzina królewska powróciła do Monako w 1815 roku i odzyskała Pałac. Więzienie, które zostało bezprawnie założone w Pałacu podczas Rewolucji Francuskiej, zostało usunięte. Księstwo musiało zmierzyć się z szerszym zagadnieniem tworzenia systemu sądownictwa i zapewnienia porządku publicznego
Przy pierwszej próbie reformy więziennictwa książę Honoré V postanowił wykorzystać na więzienie dawne koszary. Jednak obiekty te okazały się niewystarczające i nieprzystosowane do potrzeb więzienia.

Około 1865 roku podjęto decyzję o umieszczeniu więzienia w dużej podziemnej komorze pod Ogrodami
św. Marcina. Obszar ten, mierzący 46 metrów długości, 9 metrów szerokości i 6 metrów wysokości, był częścią fortyfikacji zbudowanych na początku XVII wieku przez księcia Antoniego I, w pobliżu fortu noszącego Jego imię. Zaprojektowany, aby pomieścić ludność i wojsku w przypadku ataku, miał również tę zaletę, że był wyposażony w zbiornik na wodę o dużej pojemności.

W marcu 1990 r. administracja więzienna została przekazana pod zwierzchnictwo Sekretarza Sprawiedliwości. Idąc za przykładem wielu innych krajów europejskich, wykonywanie wyroków leży całkowicie w gestii wymiaru sprawiedliwości w Monako.

Ewolucja populacji więziennej

Patrząc na historię więzienia, można wyróżnić trzy bardzo różne fazy:

• 1886 r. do I wojny światowej

Pod koniec XIX wieku liczba więźniów była stosunkowo wysoka ze względu na rozwój gospodarczy Księstwa, a zwłaszcza założenie Monte Carlo, które przyciągnęło wielu ludzi poszukujących łatwych pieniędzy.
Od tego czasu cudzoziemcy zaczęli stanowić znaczny procent populacji więziennej. Np. rejestr aresztowanych z 1900 r. dokumentuje 14 różnych narodowości.

Liczba osób w więzieniach znacznie spadła, gdy Europa zmobilizowała się do I wojny światowej.

• 1919 r. do 1960 r.

Okres ten charakteryzował się spadkiem liczby osadzonych w stosunku do poprzedniego okresu, pomimo znacznego wzrostu w latach 1926-1936 i bezpośrednio po II wojnie światowej. Wzrost ten był wynikiem otoczenia społeczno-gospodarczego i uwarunkowań historycznych tych dwóch okresów.

• 1960 r. do 2004 r.

Był to czas zmian, w którym więzienie musiało niekiedy pomieścić ponad dwustu osadzonych w ciągu jednego roku (215 osadzonych w 1983 r.). Wydaje się również, że przestępstwa związane z większością tych uwięzień zmieniały się w stosunku do poprzednich okresów. Na przykład w tym okresie znacznie wzrosła liczba naruszeń związanych z narkotykami i „przestępczością białych kołnierzyków”.

Jeśli chodzi o narodowość osadzonych, istniała wyraźna tendencja do większej różnorodności. Na przykład w 1984 roku 40% całej populacji więziennej stanowili obywatele krajów innych niż Monako czy Francja.

• 2004 r. do 2012 r.

W tym okresie 50% stanowią obcokrajowcy, którzy nie są Francuzami, ani Monegaskami. Ponadto nastąpił gwałtowny wzrost liczby osadzonych młodocianych, a także osadzonych z Europy Wschodniej (ponad 20% osadzonych).

Monako ma najwyższy odsetek więźniarek spośród wszystkich osadzonych w każdym kraju na świecie, 24% osadzonych kobiet.
Pomimo wzrostu liczby nieletnich, w więzieniu panuje stosunkowo spokojna atmosfera. W 2011 r. nawiązano partnerstwo z Departamentem Edukacji Młodzieży i Sportu, aby umożliwić nieletnim kontynuowanie nauki.

W przeciwieństwie do poprzednich lat, trudno jest zakwalifikować przestępstwa popełnione w tym okresie, chociaż 25% aresztowań dotyczyło prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu, 30% kradzieży, a 20% przestępstw finansowych.

Chociaż więzienie w Monako jest znane z tego, że jest wygodne, z ponad 500 policjantami i systemem sądowym, który sprzyja maksymalnym wyrokom, prawdopodobnie lepiej zachowywać się i trzymać z dala od niego!