Poza urodzeniem się w Monako lub, w rzadkich przypadkach, kiedy Książę Monako może nadać obywatelstwo Monako, nie jest możliwym uzyskanie obywatelstwa Monako. Wówczas można ubiegać się tylko o „rezydencję w Monako”.
Rezydencja podatkowa a obywatelstwo
Rezydencja podatkowa, najogólniej mówiąc, oznacza miejsce które zobowiązuje do wypełnienia zobowiązań podatkowych. Nie jest związane z obywatelstwem. Ktoś może mieć obywatelstwo hiszpańskie, ale być jednocześnie polskim rezydentem podatkowym.
Prawne uregulowanie obywatelstwa jest sprawą wewnętrzną państwa. Istnieją 2 systemy określania obywatelstwa: tzw. prawo ziemi (ius soli), według którego o obywatelstwie decyduje miejsce urodzenia (np. w Wielkiej Brytanii), i tzw. prawo krwi (ius sanguinis), według którego o obywatelstwie dziecka decyduje obywatelstwo rodziców lub jednego z nich; są też systemy mieszane.
Obywatelstwo w Monako opiera się przede wszystkim na zasadzie ius sanguinis. Innymi słowy, obywatelstwo jest przyznawane przede wszystkim z urodzenia rodzicowi z Monako, niezależnie od miejsca urodzenia.
Nabycie obywatelstwa Monako
Poprzez urodzenie
Dzieci, które w momencie urodzenia miały ojca lub matkę z Monako, która urodziła się w Monako, kwalifikuje się do obywatelstwa Monako.
Ponadto dzieci urodzone przez matkę, której jeden z przodków z tej samej linii urodził się w Monako, mają prawo do obywatelstwa Monako.
Jeśli dziecko urodziło się poza związkiem małżeńskim, będzie kwalifikować się do obywatelstwa Monako dopiero po uznaniu / legitymizacji małżeństwem jego rodziców.
Każda osoba urodzona w Monako przez nieznanych rodziców jest po urodzeniu Monegaskiem.
Przez małżeństwo
Cudzoziemiec może ubiegać się o obywatelstwo Monako na mocy prawa wyboru po dziesięciu latach małżeństwa, pod warunkiem że małżonkowie mieszkają razem. W przypadku śmierci męża musi udowodnić, że po jej wdowieństwie nie nastąpiło ponowne małżeństwo.
Według deklaracji
Po ukończeniu 18 lat osoba, która urodziła się w Monako oraz, której rodzic urodził się również w Monako lub, który miał przodków z tej samej gałęzi, urodzonych w Monako, ale który od tego czasu zrzekł się obywatelstwa Monako, może złożyć oświadczenie przed sekretarzem, pod warunkiem że mieszkał w Księstwie i udowadnia, że miał tam legalne miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w okresie dzieciństwa.
Ponadto osoby, które urodziły się przed 11 lipca 1975 r., przed nabyciem przez ojca obywatelstwa Monako, mogą również złożyć oświadczenie bez warunków dotyczących miejsca urodzenia, zwykłego pobytu lub legalnego pobytu.
Poprzez naturalizację
Osoby, które chcą zostać obywatelami Monako w drodze naturalizacji, muszą spełnić następujące kryteria i przesłać wniosek na ostemplowanym papierze skierowanym bezpośrednio do księcia z informacją, iż:
- chcą zrzec się jakiegokolwiek obcego obywatelstwa
- nie są zobowiązani do wykonywania służby wojskowej za granicą
- przebywają w Monako przez co najmniej 10 lat nieprzerwanie od ukończenia 18 roku życia w momencie składania wniosku (książę jest uprawniony do odstąpienia od tego wymogu, jeśli uzna, że wnioskodawca jest „godzien tej przysługi”)
Obywatelstwo Monako jest automatycznie przyznawane dzieciom poniżej 18 roku życia, gdy ich ojciec lub matka uzyskają naturalizację.
Podwójne obywatelstwo
Dobrowolne nabycie obcego obywatelstwa jest uzależnione od zrzeczenia się obywatelstwa Monako. Naturalizacja osoby jako Monegask jest uzależniona od zrzeczenia się przez tę osobę obcego obywatelstwa lub narodowości.
Nadal możliwe jest posiadanie podwójnego Monako i obcego obywatelstwa. Jednak w niektórych przypadkach mogą istnieć przepisy szczególne.
Na przykład po 10 latach małżeństwa z osobą z Monako wnioskodawca może uzyskać obywatelstwo Monako. W takim przypadku wnioskodawca jest zobowiązany do zachowania swojego pierwotnego obywatelstwa. Wnioskodawca, który w ten sposób uzyskał obywatelstwo Monako, nie może przekazać go swoim dzieciom. Jeżeli jednak wnioskodawcą jest kobietą, która sama nie urodziła się z obywatelstwem Monako, ale ma wstępnego urodzonego w Monako, to przekazanie dzieciom obywatelstwa Monako następuje automatycznie.
Uzyskanie rezydencji Monako
Co do zasady, istnieją trzy sposoby, aby zostać rezydentem w Monako. Po pierwsze, może się to stać poprzez podpisanie umowy o pracę z autoryzowanym monakijskim pracodawcą; po drugie, na skutek założenia działalności gospodarczej w Monako; po trzecie, na podstawie oficjalnego dokumentu potwierdzającego założenie spółki, które umożliwia uzyskanie pozwolenia na pobyt. O ile jednak wymienione sposoby wymagają adekwatnego do korzyści wysiłku logistycznego i operacyjnego, o tyle jest jeszcze czwarty sposób, aby trafić do podatkowego raju. Należy otworzyć konto bankowe w banku w Monako i złożyć depozyt w wysokości min. 500 000 EUR, a następnie uzyskać referencję bankową potwierdzającą, że dysponuje się wystarczającymi środkami, by wieść dostatnie życie w Monako.
Istotnym warunkiem uzyskania rezydencji Monako jest posiadanie tytułu prawnego do nieruchomości na terenie Księstwa. Z uwagi na ograniczone pod względem wielkości terytorium, ceny nieruchomości, jak również koszty najmu mieszkań, są w Monako wysokie. Zawsze jednak można wynająć małe studio za ok. EUR 3.500. Umowa najmu mieszkania jest zawierana zwykle na okres 3 lat i obwarowana obowiązkiem wpłacenia kaucji mieszkaniowej, której wysokość stanowi równowartość trzymiesięcznego kosztu najmu. Przy wynajmie mieszkań bardzo często wymaga się od potencjalnego najemcy okazania referencji z banku, od ostatniego wynajmującego lub też z miejsca pracy.
Po spełnieniu powyższych warunków, aby uzyskać dokument pobytowy w Monako, należy się zmierzyć również z „papierkową robotą”, polegającą przedstawieniu m.in. wypełnionego formularza zgłoszeniowego, aktu urodzenia i poświadczonej kopii paszportu oraz wyciągu z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności. Wszystkie składane dokumenty muszą być obligatoryjnie przetłumaczone na język francuski przez wykwalifikowanego tłumacza, a brak choćby „czystej kartoteki” w rejestrze karnym, automatycznie dyskwalifikuje kandydata.
Jednak kiedy już dopełni się wszelkich formalności, to każdy kolejny dzień pobytu w Księstwie zdecydowanie wynagradza wszelkie trudności życia codziennego.