Od 2010 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) orzeka „że sztuczne jest dalsze uznawanie, że w przeciwieństwie do pary heteroseksualnej para homoseksualna nie może mieć„ życia rodzinnego”. Niedawno stwierdził także, że państwa członkowskie Rady Europy muszą przynajmniej zaoferować parom osób tej samej płci szczególne ramy prawne uznające ich związek, chroniące go i regulujące ich stosunki majątkowe.

Aby zastosować się do orzecznictwa ETPC i wywiązać się z międzynarodowych zobowiązań, ustawodawca z Monako postanowił zaoferować swoim obywatelom i rezydentom formy ochrony prawnej życia rodzinnego inne niż małżeństwo, uznając zarówno związki prawa powszechnego, jak i wspólne życie rodzinne w Ustawie nr 1.481 o umowach solidarności obywatelskiej przyjętą w dniu 4 grudnia 2019 r. Ustawa została opublikowana w dniu 27 grudnia 2019 r. w Dzienniku Urzędowym Monako i wejdzie w życie 27 czerwca 2020 r.

Głównym celem ww. ustawy było uaktualnienie prawa rodzinnego Monako poprzez uznanie prawnej rzeczywistości społecznej. Dotyczy ona bowiem faktycznej sytuacji, w której ludzie dzielą wspólne życie, nie będąc związani instytucją taką jak małżeństwo.

Zawarcie umowy o solidarności obywatelskiej można rozważyć w dwóch sytuacjach:

• gdy dwie dorosłe osoby („partnerzy”) żyją w faktycznym związku (union libre). Należy zauważyć, że taki związek może istnieć pomiędzy partnerami tej samej lub innej płci oraz osobami niepełnosprawnymi. Wówczas takie osoby mogą zawrzeć tzw. umowę o wspólnym życiu;
• gdy dwoje dorosłych członków tej samej rodziny („współmieszkańcy”) żyje w formie wspólnego pożycia niezależnie od ich płci (partnerów). Pozwala wszystkim parom, które pragną skorzystać z legalnego pożycia, któremu towarzyszą prawa socjalne. W tym przypadku prawo nie określa przewidywanych stopni pokrewieństwa. Wówczas takie osoby mogą zawrzeć tzw. umowę wspólnego zamieszkiwania.

Istotne jest, że umowa o wspólnym życiu otwiera drogę do prawnego uznania sytuacji par homoseksualnych w Monako.

Aby odróżnić powyższe umowy od instytucji małżeństwa, to są one sporządzane przed notariuszem i nie powodują żadnych konsekwencji pozapatrimonialnych (np. obowiązku wierności, pomocy i wsparcia).

Ponadto ramy prawne dla tych umów w żaden sposób nie wpływają na status osobisty. Umowy o solidarności cywilnej nie zostaną zapisane w rejestrach stanu cywilnego, ani nie stworzą prawdziwego powiązania rodzinnego, ponieważ nie wpłyną one na zasady dotyczące pochodzenia, adopcji, władzy rodzicielskiej, przekazania nazwiska, praw dziecka ani zobowiązań alimentacyjnych.

Z drugiej strony oferują nowe prawa socjalne partnerom i współmieszkańcom:

• uprawnione prawo partnera lub konkubenta do ubezpieczenia społecznego;
• zmniejszone obowiązki inter vivos i śmierci;
• współwłasność z mocy prawa najmu;
• prawo do bezpłatnego korzystania z mieszkań i mebli należących do partnerów lub konkubentów lub całkowicie zależnych od nieruchomości przez okres jednego roku od śmierci partnera lub konkubenta;

oraz z zastrzeżeniem zawarcia umowy o solidarności obywatelskiej z obywatelem Monako:

• prawo pobytu w Monako, z wyjątkiem szczególnych wyroków skazujących;
• możliwość zawarcia kontraktu na akcje w sektorze państwowym;
• pierwszeństwo zatrudniania i ochrona w kolejności zwolnień przewidziane w art. 5 ustawy nr 629 z dnia 17 lipca 1957 r. regulującej warunki rekrutacji i zwalniania w Księstwie.

Istnienie takiej umowy stanowi również okoliczność obciążającą w przypadku przestępstwa popełnionego wobec partnera lub konkubenta i powoduje, że należy szukać zgody partnera lub konkubenta w sprawach medycznych, gdy wymaga tego stan jego partnera lub konkubenta to.

Umowy takie mogą zostać rozwiązane w drodze zwykłego jednostronnego oświadczenia notariusza, który zarejestrował umowy, doręczonego drugiemu partnerowi lub konkubentowi.

Nowe umowy o solidarności obywatelskiej mogą zostać zawarte z dniem wejścia w życie tych nowych przepisów prawnych w dniu 28 czerwca 2020 r.